TEKST // Sybylle Kroon
Porto staat bekend om zijn versterkte wijn: port. Maar eigenlijk pronkt Porto met andermans veren. Want port komt voornamelijk bij de overbuurman vandaan: Gaia, aan de andere kant van de Douro. TULP steekt de ‘Eiffeltorenbrug’ over om tussen de rode daken* een wereld van wijn, port en kurk te ontdekken.
Over de ‘Eiffeltorenbrug’
De authentieke straatjes van Porto en Gaia zijn typerend voor de steden die vanuit het dal van rivier de Douro omhoogklauteren. Dat betekent veel klimmen en dalen en uitkijken waar je je voeten neerzet: een misstap is zo gemaakt, ook omdat er zoveel moois te zien is. Je blíjft om je heen kijken. Je kunt het jezelf ook gemakkelijk maken en een tram of lightrail pakken. Of de kabelbaan aan de zuidoever. Die brengt je namelijk naar het hoge deel van de Ponte Luiz I, de ‘Eiffeltorenbrug’. Die steek je dan over en een funicular aan de andere kant brengt je dan weer naar beneden. Of omgekeerd natuurlijk. Zeker een ervaring, maar het is ookinteressant om de stad via de vele trappen en schuine straten te ontdekken, want fotogeniek is de stad - om elke hoek.
Gaia – waar de port eigenlijk vandaan komt
Aan de zuidoever van de Douro ligt Gaia. Over Porto zijn boeken volgeschreven, maar Gaia moet het vaak doen met de vermelding dat het ‘de overbuurman van Porto’ is. Toch heeft Gaia echt iets wat Porto niet heeft, terwijl het wel met de eer strijkt: de wereldberoemde wijn- en porthuizen. Hier, aan de zuidoever van de Douro zijn bijna alle grote namen als Sandeman, Taylor’s en Graham’s te vinden. Hier komt de port die we allemaal kennen vandaan. Toch is Gaia niet zo bekend. Het was tot een paar jaar geleden ook meer een productielocatie dan een toeristische trekpleister. Tot tien jaar geleden wat het een rommeltje, een enigszins verwaarloosd deel van de stad aan de rivier. Toeristen die de oversteek over de Ponte Luiz I of met een bootje over de rivier waagden, kwamen, zagen, proefden, kochten en verdwenen met een paar flessen port onder de arm weer naar de overkant, naar Porto. Er was immers verder niks te beleven in Gaia.
Een wijnkaraf als zwembad
Adrian Bridge keek vijftien jaar geleden vanuit zijn geel geschilderde villa in Gaia uit over zijn verwaarloosde woonplaats. Laat Adrian nu een puissant rijke bankier zijn én tot het familiebedrijf van zijn vrouw (Taylor’s Port) zijn toegetreden. Hij ziet vooral potentie in het uitzicht vanuit die grote villa. Geen beter uitzicht op overbuurman Porto dan vanuit Gaia, toch? Hij oppert het idee om een vijfsterren wijnhotel in Gaia te bouwen. Iedereen verklaart hem voor gek en toch doet de rijke ondernemer het. Hij bouwt ‘zijn’ hotel, The Yeatman. Echt goedkoop is het luxe hotel niet, maar hé, je kunt er wel zwemmen in een infinity pool in de vorm van een wijnkaraf én je hebt het mooiste uitzicht op Porto. Wie weet badder je dan wel met een beroemde voetballer, want die komen er ook graag, getuige de vele gesigneerde voetbalshirts die in de tot galeries omgetoverde trappenhuizen hangen.
Nieuw leven voor oude portkelders
Met het 109 kamers tellende hotel was de droom en de ondernemingslust van Adrian Bridge echter nog niet voltooid. Hij creëert de eerste roséport: Croft Pink. En aan de voet van het hotel, in oude fabriekshallen en in onbruik geraakte portkelders, bouwt hij een compleet nieuwe wereld, een cultureel district met de veelzeggende naam WOW. Kosten nog moeite zijn gespaard om toeristen en belangstellenden op allerlei manieren kennis te laten maken met de wereld en cultuur van wijn, port én kurk. In 2020 ging WOW open, maar de coronacrisis gooide roet in het eten. De deuren gingen weer dicht en pas in juli 2021 weer open.
Ervaar wijn, port en kurk
WOW bestaat uit een centraal plein met daaromheen dertien verschillende restaurants en cafés en zeven ‘experiences’, die allemaal een link naar wijn, port of Portugal hebben. Geen duffe musea, maar interactieve belevingen, zoals dat tegenwoordig zo mooi heet. Alles superstrak gestyled en in een vormgeving waar je ‘wow’ tegen zegt. In The Wine Experience kom je alles te weten over wijngaarden, druiven en uiteraard wijn. Ook is er een wijnschool waar je in een paar uur tijd de fijne kneepjes van het wijnproeven onder de knie krijgt. Zonder kurk geen wijn en geen port, en met Portugal als wereldspeler in de kurkindustrie ontbreekt Planet Cork dan ook niet. Je ontdekt hier waar kurk vandaan komt (de kurkeik), wat er naast wijnkurken nog meer van gemaakt wordt en ook: wat je gewicht in wijnkurken is (wow: meer dan 10.000!). In The Pink Palace onderga je een vrolijke rosé- en portproeverij, inclusief rozeballenbak en een Pink Cadellic. Een wijn- of portproeverij gaat vaak gepaard met kaas. Maar wist je dat het zich ook heel goed laat combineren met chocola? Daar kom je achter in The Chocolate Story. Na een rondreisje door de historie en oorsprong van cacao beland je vanzelf bij een heuse chocoladefabriek. En na een chocoladeproeverij koop je nooit meer een ‘fabrieksreep’ in de supermarkt.
Zinnenprikkelend
De experiences zijn luchtig van karakter en sommige onderdelen maken echt het kind bij je los. Wie wil er nu niet in een ballenbak vol roze ballen badderen, een ‘op-de-kop-foto’ maken, raden welke geur je ruikt, testen hoeveel kurken je in 30 seconden in een fles kunt krijgen of een explosie van kurkspetters veroorzaken. Toch heeft World of Wine ook een serieuze kant. Het wil Porto – of beter gezegd: Gaia en in het kielzog dus ook Porto - op de kaart zetten en toeristen een vrolijke, culinaire, inhoudelijke en culturele beleving meegeven. Daarom is er ook een expositieruimte voor moderne kunst, een mode- en textielmuseum, een museum over Porto, de Douro en port én Adrian Bridge’s eigen museum: The Bridge Collection. Hierin staat zijn eigen collectie glazen en bekers. En die is aardig omvangrijk: er staan 1800 exemplaren die negenduizend jaar drinkgeschiedenis omvatten. Ook hier kun je niet rondlopen zonder een paar keer ‘wow’ te hebben gezegd. Met WOW laat Gaia zien dat het meer is dan alleen de overbuurman van Porto. Je hoeft er alleen maar de Eiffeltorenbrug voor over te steken om al je zintuigen te prikkelen. <
